Ryzyko jako zasada odpowiedzialności cywilnej

Ryzyko jako zasada odpowiedzialności cywilnej

Autorem artykułu jest Iwona Wilczewska

A. Uwagi ogólne

Kodeks cywilny wprowadza bardzo surową odpowiedzialność
posiadacza mechanicznego środka komunikacji za szkody wyrządzone
przez ruch tych pojazdów.
Mimo, że zasadą naczelną odpowiedzialności w dziedzinie
czynów niedozwolonych jest wina, to jednak odpowiedzialność
posiadacza po...
A. Uwagi ogólne

Kodeks cywilny wprowadza bardzo surową odpowiedzialność
posiadacza mechanicznego środka komunikacji za szkody wyrządzone
przez ruch tych pojazdów.
Mimo, że zasadą naczelną odpowiedzialności w dziedzinie
czynów niedozwolonych jest wina, to jednak odpowiedzialność
posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody wyrządzone ruchem tych
pojazdów oparta została na zasadzie ryzyka.
Jest to odpowiedzialność „za sam skutek” zdarzenia
powodującego szkodę. Oznacza to, że dla powstania odpowiedzialności
cywilnej posiadacza pojazdu nie ma znaczenia czy czyn był przez niego
zawiniony. Uzasadnieniem dla tak zaostrzonej odpowiedzialności jest
zagrożenia dla otoczenia, jakie niesie ze sobą samo używanie pojazdów
mechanicznych. Wina nie stanowi tu więc przesłanki powstania
obowiązku naprawienia szkody. Posiadacz pojazdu mechanicznego nie
uwolni się od odpowiedzialności nawet wtedy, gdy nie będzie można mu
przypisać winy.
Rozwiązanie takie korzystne jest dla poszkodowanego, bowiem to
posiadacz pojazdu mechanicznego chcąc uwolnić się od
odpowiedzialności musi udowodnić jedną z trzech okoliczności
egzoneracyjnych, tj: 1) wyłączną winę poszkodowanego, 2) wyłączną
winę osoby trzeciej, za która posiadacz pojazdu mechanicznego nie
ponosi odpowiedzialności, 3) siłę wyższą.
www.odszkodowania24.eu
---

odszkodowania z polisy oc

Iwona Wilczewska

Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl

Wina jako zasada odpowiedzialności cywilnej

Wina jako zasada odpowiedzialności cywilnej

Autorem artykułu jest Iwona Wilczewska

Na zasadzie winy odpowiada zawsze kierowca pojazdu mechanicznego, który nie jest jego posiadaczem. Nadto, w niektórych przypadkach posiadacz pojazdu mechanicznego odpowiada na zasadach ogólnych (zasadzie winy).

Na zasadzie winy odpowiada zawsze kierowca pojazdu mechanicznego, który nie jest jego posiadaczem. Nadto, w niektórych przypadkach posiadacz pojazdu mechanicznego odpowiada na zasadach ogólnych (zasadzie winy). Przepis art.436§2 k.c. przewiduje odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego na zasadzie winy w dwóch przypadkach: w razie zderzenia się pojazdów mechanicznych oraz przy przewozie z grzeczności.

Wprowadzenie zasady winy do odpowiedzialności posiadaczy pojazdów mechanicznych podyktowane jest tym, że w wypadku
zderzenia się mechanicznych środków komunikacji zaostrzone odpowiedzialności jakby neutralizują się. Właściciel samochodu stwarzający niebezpieczeństwo dla otoczenia nie powinien korzystać z ochrony, jaką art.436§1 k.c. zapewnia osobom, które poniosły szkodę wskutek ruchu innego samochodu. 6

Zaostrzone odpowiedzialności obu posiadaczy znoszą się w ich wzajemnych stosunkach. W razie zderzenia pojazdów każdy z posiadaczy powinien częściowo ponosić ryzyko szczególnego niebezpieczeństwa, jakie sam stwarza dla otoczenia. Dlatego posiadacz pojazdu może żądać naprawienia szkody tylko w razie wykazania winy drugiej strony. 7

Przepis art.436§2 k.c. znosi zasadę ryzyka wyłącznie pomiędzy posiadaczami zderzających się pojazdów. W stosunku do roszczeń innych osób poszkodowanych w wyniku zderzenia nadal zastosowanie ma zasada ryzyka. Takie stanowisko zajął SN w swoim orzeczeniu8, w którym stwierdził, iż w razie zderzenia się tramwaju z samochodem, zarówno MPK, jak i posiadacz pojazdu mechanicznego ponoszą odpowiedzialność wobec pasażerki tramwaju na zasadach określonych w
art.435 i 436 k.c. i to solidarnie.

Wyłączenie zasady ryzyka znajduje zastosowanie tylko w razie zderzenia się pojazdów mechanicznych. Zgodnie z uchwałą SN 9: zderzeniem pojazdów mechanicznych w rozumieniu art.436§2 k.c. jest każde - bez względu na jego przyczynę - zetknięcie się tych pojazdów w ruchu.

Powszechnie przyjmuje się, że pojazd jest w ruchu od momentu włączenia silnika do chwili, kiedy jazda została zakończona wskutek osiągnięcia miejsca przeznaczenia lub planowanej przerwy w drodze.

Podobnie SN w swoim orzeczeniu z dnia 13.07.1976 r. 10 Od zderzenia należy odróżnić najechanie, czyli sytuację, gdy pojazd będący w ruchu uszkodził pojazd unieruchomiony - tu nadal obowiązuje zasada ryzyka. Drugim przypadkiem, w którym posiadacz pojazdu odpowiada na zasadzie winy jest przewóz z grzeczności. Argumentem przemawiającym za złagodzeniem odpowiedzialności posiadacza pojazdu jest odwołanie się do względów słuszności. Trudno po prostu obciążać surową zasadą ryzyka tego, kto działa w interesie przewożonego czyniąc mu bezinteresowną przysługę. Cechami przewozu z grzeczności są: brak obowiązku dokonania przewozu, oraz bezpłatność.11 Przewożony z grzeczności musi przyjąć na siebie ryzyko jazdy.

Pojęcie „przewozu z grzeczności” zostało sprecyzowane w orzeczeniu SN12: Przewóz z grzeczności nie jest identyczny z pojęciem przewozu nieodpłatnego. Przewóz z grzeczności ma miejsce tylko wówczas, gdy osoba przewożąca kieruje się poczuciem grzeczności w potocznym tego słowa znaczeniu.

Wynika stąd, że przewóz z grzeczności zawsze jest nieodpłatny, jednak niektóre wypadki bezpłatnego przewożenia osób nie są przewozem z grzeczności. Decydujące znaczenia mają tu pobudki, którymi kierował się posiadacz pojazdu13.

Przewozem z grzeczności będzie bezpłatne przewożenie przyjaciół, gości, autostopowicza. Jeżeli przewożący w zamian za przewóz otrzymał jakąkolwiek korzyść to nie możemy już mówić o przewozie z grzeczności. Stanowisko to potwierdza SN w swoim orzeczeniu14: Nie jest przewozem z grzeczności w rozumieniu art.436§2 k.c. przewóz dokonany przez posiadacza samochodu w wykonaniu zawartej z przewożonym umowy, ze wspólnie tym samochodem odbędą wycieczkę, przy czym część kosztów podróży poniesie przewożony.

Nie mamy też do czynienia z przewozem z grzeczności, jeżeli przewożenie określonej osoby następuje na zlecenie i w interesie posiadacza pojazdu mechanicznego. Tak też SN w swoim orzeczeniu15:
Przypadek przewozu z grzeczności nie zachodzi w sprawie. Powód jechał jako pasażer na motocyklu z punktu usługowego, gdzie był zatrudniony, do prowadzącego motocykl właściciela pojazdu, u którego miał naprawić telewizor. Powód jechał zatem w interesie właściciela pojazdu mechanicznego w celu wykonania zleconej mu usługi. W tak ustalonym stanie faktycznym usprawiedliwiona jest odpowiedzialność właściciela motocykla za skutki wskazanego wypadku na zasadzie ryzyka.

Przepis art.436§2 k.c. zd. 2 ma zastosowanie tylko w stosunkach miedzy posiadaczem pojazdu a przewożonymi z grzeczności przez niego osobami. W przypadku zderzenia się dwóch pojazdów wobec pasażera przewożonego z grzeczności na zasadzie winy odpowiada tylko wiozący go posiadacz, natomiast posiadacz drugiego pojazdu odpowiada na zasadzie ryzyka. Tak też SN w swoim orzeczeniu.16

6 A. Rembieliński, Zderzenie się mechanicznych środków komunikacji a odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, Nowe Prawo 1960, nr 12, s. 1582.
7 A. Szpunar, Odpowiedzialność w razie zderzenia się pojazdów mechanicznych, Nowe Prawo 1974, nr 6, s. 713.
8 Orzeczenie SN z dn. 19.05.1970 r., OSPiKA 1971, poz. 90.
9 Uchwała SN z dn. 2.01.1976 r., III CZP 79/75, OSNCP 1976/7-8, poz. 155.
10 Orzeczenia SN z dn. 13.07.1976 r., IV CR 241/76, niepubl.
11 W. Czachórski, Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2002, s. 254.
12 Orzeczenie SN z dn. 17.06.1969 r., II CR 191/69, OSNCP 1970, nr 3, poz. 70.
13 A. Szpunar, Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną osobie przewoŜonej z grzeczności, Nowe Prawo 1969, nr 1, s. 17.
14 Orzeczenie SN z dn. 17.04.1970 r., I CR 73/79, OSNCP 1970, nr 12, poz.233.
15 Orzeczenie SN z dn. 12.03.1971 r., III CRN 524/70, OSPiKA 1972, nr 7-8, poz.136.
16 Orzeczenie SN z dn. 18.10.1975 r., I CR 608/75, OSPiKA 1977, nr 3, poz.53.

http://www.odszkodowania24.eu

---

zadośćuczynienie po wypadku

Iwona Wilczewska

Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl

Wysokość i czas trwania renty

Wysokość i czas trwania renty

Autorem artykułu jest Iwona Wilczewska

Celem renty jest wynagrodzenie szkody przyszłej. Szkoda ta polega na utracie korzyści, których osoba bliska mogła się spodziewać w przyszłości, gdyby nie śmierć bezpośrednio poszkodowanego.

Celem renty jest wynagrodzenie szkody przyszłej. Szkoda ta polega na utracie korzyści, których osoba bliska mogła się spodziewać w przyszłości, gdyby nie śmierć bezpośrednio poszkodowanego.

Wysokość renty jest ustalana z uwzględnieniem zakresu i czasu trwania obowiązku alimentacyjnego, który ciążyłby na zmarłym stosownie do przepisów k.r.o. wobec małżonka, osób spokrewnionych, przysposobionych i powinowatych. Podstawowym kryterium ustalenia renty są usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej oraz możliwości zarobkowe i majątkowe zmarłego32.

Przy ustalaniu wysokości renty powinna być brana pod uwagę hipotetyczna wysokość świadczeń alimentacyjnych, do jakich byłby zobowiązany zmarły, a nie wysokość alimentów świadczonych przez zobowiązanego do chwili śmierci.

Zawsze górną granicę renty stanowią usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, gdyż renta nie może być wyższa niż koszt pokrycia tych potrzeb, choćby zmarły świadczył ponad te potrzeby. Usprawiedliwione potrzeby wymagają oceny zindywidualizowanej w każdym konkretnym przypadku i zależą od wieku uprawnionego, jego stanu zdrowia itd.

Drugim wskaźnikiem są możliwości zarobkowe i majątkowe zmarłego. Możliwości zarobkowe zobowiązanego nie mogą być zawsze utożsamiane z faktycznie osiąganymi zarobkami. W przypadkach uzasadnionych obejmują one także wysokość zarobków, które zobowiązany jest w stanie uzyskać, lecz nie osiąga ich z przyczyn nie zasługujących na usprawiedliwienie. Chodzi tu o przypadki, w których osoba zobowiązana nie wykonuje wyuczonego i dobrze wynagradzanego zawodu, pracuje w niepełnym wymiarze godzin, bądź też pracuje dorywczo33 – tak też SN w uzasadnieniu uchwały z dnia 16.12.1987 r.

Uprawnionym należy się wówczas odpowiednio wyższa renta.

W przypadku renty fakultatywnej, jej wysokość nie może przekraczać wartości środków utrzymania dobrowolnie i stale dostarczanych przez zmarłego, może być jednak niższa, gdyby te dostarczane środki przekraczały usprawiedliwione potrzeby poszkodowanego34.

Przy ustalaniu wysokości renty należy uwzględnić wszelkie zarobki, jakie zmarły uzyskiwał za życia np. za godziny nadliczbowe.

Zdaniem SN przy ustalaniu wysokości renty dla dziecka, które wskutek wypadku straciło rodziców, należy uwzględniać też dochody „z szarej strefy” – tzn. wypłacane przez pracodawcę „pod stołem” w celu uniknięcia dodatkowych obciążeń związanych z wynagrodzeniami pracowniczymi (podatek dochodowy, ZUS). SN stwierdził, że gdyby sąd ograniczył się tylko do zarobków ujawnianych w dokumentach podatkowych, naruszyłby przepisy, a także zasady współżycia społecznego zapisane w art. 5 k.c.35 Orzecznictwo przyjęło zasadę, w myśl której uwzględnia się zarobki netto, a więc zmniejszone o przypadający podatek36. Po ustaleniu podstawy renty odliczyć należy to, co zmarły przeznaczał na zaspokojenie własnych potrzeb.

Na poczet renty należy zaliczyć świadczenia uzyskane z ubezpieczenia społecznego np. rentę rodzinną37. Natomiast nie podlega zaliczeniu na poczet renty odprawa pośmiertna38.

Rentę dla pozostałych po zmarłym poszkodowanych zasądza się na czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego bądź na czas prawdopodobnego dobrowolnego dostarczania środków utrzymania. Czas trwania renty nie może przekraczać nigdy prawdopodobnego okresu życia zmarłego. Z reguły renty te są zasądzane bez orzeczenia terminu końcowego, chyba że okoliczności konkretnego przypadku pozwalają na określenie jej terminu końcowego39. Natomiast terminem początkowym jest data śmierci bezpośrednio poszkodowanego.

Jeżeli chodzi o kapitalizację renty z art.446 k.c. to odnoszą się do niej wszystkie zasady omówione w rozdziale o rencie na rzecz bezpośrednio poszkodowanego.

Jednak kapitalizacja renty na rzecz osoby bliskiej ma ujemne strony. Jednorazowe odszkodowanie może być roztrwonione przez osobę uprawnioną, w ten sposób osoba ta może pozostać bez środków utrzymania na przyszłość.

32 K. Pietrzykowski (red), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2002, s. 1037.
33 Uchwała SN z dn. 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988/4, poz. 42.
34 S. Garlicki, Odpowiedzialność…, op. cit., s. 445.
35 J. Lewandowska, Ważne także dochody z szarej strefy, Rzeczpospolita z dn. 22.01.2004 r., nr 18.
36 Orzeczenie SN z dn. 22.11.1963 r., III PO 31/63, OSNCP 1964/7-8, poz. 128.
37 Orzeczenie SN z dn. 11.09.1998 r., II UKN 195/98, OSNP 1999/18, poz. 588.
38 Orzeczenie SN z dn. 5.03.1969 r., III PZP 65/68, Biuletyn Informacyjny SN 1969/4, poz. 65.
39 Orzeczenie SN z dn. 21.01.16 r., II PR 597/68, ONS 1970, nr 2, poz. 30.

http://www.odszkodowania24.eu

---

odszkodowania forum

Iwona Wilczewska

Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl

Wysokość odszkodowania

Wysokość odszkodowania

Autorem artykułu jest Iwona Wilczewska

Celem odszkodowania przyznanego na podstawie art. 446 § 3 k.c. ma być zrekompensowanie rzeczywistego znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego, nie może być ono natomiast źródłem wzbogacenia się tych osób – tak SN w swoim orzeczeniu58.

Celem odszkodowania przyznanego na podstawie art. 446 § 3 k.c. ma być zrekompensowanie rzeczywistego znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego, nie może być ono natomiast źródłem wzbogacenia się tych osób – tak SN w swoim orzeczeniu58.

Rozmiar pogorszenia zależy od wielu okoliczności np. liczba nieletnich dzieci po pozostałych zmarłym, stan zdrowia i możliwości pracy zarobkowej pozostałego współmałżonka lub innego uprawnionego, ich sytuacja majątkowa lub osobista. Wszystkie te okoliczności będą wpływały na wysokość odszkodowania.

Przepis art. 446 § 3 k.c. nie zapewnia wynagrodzenia wszelkich szkód, wynikłych pośrednio wskutek śmierci najbliższego członka rodziny. Zakres odpowiedzialności osoby zobowiązanej ogranicza się do powinności zaspokojenia roszczeń tylko wymienionych w art. 446, a nie wszelkich, które usprawiedliwiałyby przepis art. 415 k.c. Dlatego też nie można żądać na podstawie art. 446 § 3 np.: zwrotu wydatków poniesionych na wychowanie lub kształcenie zmarłego dziecka59.

Trudno określić konkretne kryteria, jakimi sąd powinien się kierować przy określeniu wysokości odszkodowania. Zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na rzecz najbliższego członka rodziny wymaga ustaleń wykazujących cechy indywidualne. Sam przepis art. 446 § 3 k.c. w sposób jedynie przybliżony wskazuje, że sąd może przyznać stosowne odszkodowanie. Podstawowe znaczenie ma tu rozmiar doznanej szkody, ponieważ odszkodowanie nigdy nie może być wyższe od szkody. Jednak trudno dokładnie określić rozmiar doznanej szkody, bo szkoda ta jest trudna do uchwycenia i obliczenia. Duże znaczenie ma też fakt, do jakiej kategorii uprawnionych należy osoba żądająca odszkodowania. W orzecznictwie występuje zrozumiała tendencja do uprzywilejowanego traktowania pozostałego przy życiu małżonka i małoletnich dzieci. Odszkodowania zasądzane na ich rzecz są z reguły wyższe aniżeli przyznawane innym poszkodowanym np. rodzicom, rodzeństwu60.

Przestrzegana też jest zasada, że odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. powinno być umiarkowane tzn. jego wysokość powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom ekonomicznym i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa.

Przy określeniu wysokości odszkodowania bierze się także pod uwagę to ilu jest członków rodziny łącznie przez śmierć osoby bliskiej poszkodowanych oraz okoliczności, czy osoby te prowadzą wspólne gospodarstwo, w tym bowiem ostatnim wypadku kwoty im przyznane składają się na wspólną pomoc dla całej rodziny i mają odpowiednio większy efekt gospodarczy aniżeli jedna kwota przyznana osobie samotnej – tak SN61.

Na wysokość odszkodowania mogą wpływać sumy pieniężne wypłacone w związku ze śmiercią osoby bliskiej z innych tytułów. I tak: jeżeli osoba odpowiedzialna za szkodę zawarła na swój koszt umowę ubezpieczenia osoby trzeciej od następstw nieszczęśliwych wypadków, to fakt wypłacenia przez zakład ubezpieczeń sumy ubezpieczeniowej powinien być uwzględniony przez sąd przy ustalaniu odszkodowania z art. 446 § 3 k.c.62 Nie ulega natomiast zaliczeniu na poczet odszkodowania suma pieniężna otrzymana z ubezpieczenia zawartego przez bezpośrednio poszkodowanego (lub na jego rzecz). Nie płacił on bowiem składek w tym celu, aby złagodzić odpowiedzialność sprawcy szkody. Zaliczeniu nie podlega też odprawa pośmiertna, zasiłek pogrzebowy czy płacenie renty przez ZUS63.

Niedopuszczalne jest powództwo o zasądzenie symbolicznej złotówki, gdyż celem przepisu art. 446 § 3 k.c. jest równoważenie w formie odszkodowania znacznego pogorszenia sytuacji życiowej.

W razie wytoczenia takiego powództwa sąd władny jest orzec ponad żądanie pozwu zgodnie z art. 321 § 2 k.p.c. – tak SN w swoim orzeczeniu64.

Jak widać to judykatura stopniowo krystalizuje kryteria ustalania wysokości odszkodowania.

58 Orzeczenie SN z dn. 29.03.1994 r., I ACr 758/93, Wokanda 1994/8, s. 52.
59 Orzeczenie SN z dn. 10.03.1969 r., I CR 26/69, Biuletyn Informacyjny SN 1969/9, poz. 147.
60 A. Szpunar, Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie, Bydgoszcz 1998, s. 189.
61 Orzeczenie SN z dn. 14.07.1972 r., I CR 178/72, (nie publ.).
62 Uchwała SN z dn. 29.04.1965 r., III PO 3/65, OSN 1965, poz. 198.
63 Orzeczenie SN z dn. 3.06.1980 r., II CR 148/80, OSNCP 1981/2-3, poz. 29.
64 Orzeczenie SN z dn. 18.12.1968 r., I PR 290/68, PiP 1969, nr 11, s. 918.

http://www.odszkodowania24.eu

---

forum odszkodowania

Iwona Wilczewska

Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl

Zagadnienie sukcesji roszczeń wynikających z art.444 i 445 k.c.

Zagadnienie sukcesji roszczeń wynikających z art.444 i 445 k.c.

Autorem artykułu jest Iwona Wilczewska

Przejście roszczeń z art.444 i 445 k.c. na osoby trzecie może nastąpić w drodze dziedziczenia lub zbycia. Roszczenia z art. 444 § 1 k.c. (np. zwrot kosztów leczenia) to zwykłe wierzytelności majątkowe, które bez żadnych ograniczeń przechodzą na spadkobierców osoby, która je poniosła.

Przejście roszczeń z art.444 i 445 k.c. na osoby trzecie może nastąpić w drodze dziedziczenia lub zbycia.

Roszczenia z art. 444 § 1 k.c. (np. zwrot kosztów leczenia) to zwykłe wierzytelności majątkowe, które bez żadnych ograniczeń przechodzą na spadkobierców osoby, która je poniosła.

Rentę, jako prawo osobiste uprawnionego, należy uiszczać do dnia śmieci osoby, na której rzecz została ona ustanowiona (art. 905 k.c.). Dlatego prawo do renty, choć z istoty swej majątkowe, nie wchodzi do spadku po uprawnionym63. Inaczej sprawa przedstawia się odnośnie zaległych rat renty, wymagalnych za czas przed śmiercią osoby uprawnionej. Tworzą one wierzytelność majątkową spadkodawcy, należą do spadku i według zasad ogólnych przechodzą na spadkobierców.

Jeśli chodzi o zadośćuczynienie, to zgodnie z art.445§3 k.c. roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego.

Uznanie ma charakter uznania właściwego, jest więc czynnością prawną zawierającą oświadczenie woli osoby odpowiedzialnej co do podstawy i zakresu roszczenia a nie tylko oświadczeniem wiedzy.

Uznanie właściwe wzmacnia węzeł obligacyjny, jaki powstał między stronami w wyniku czynu niedozwolonego i ustala rozmiar obowiązku naprawienia szkody. Tym samym wywołuje – co do oznaczenia wysokości – skutki podobne do orzeczenia sądowego.64

Bezskuteczne jest natomiast uznanie roszczenia wobec spadkobierców poszkodowanego.

Ponadto, zgodnie z przepisem art.445§3 k.c. uznanie musi nastąpić na piśmie, w przeciwnym razie roszczenie o zadośćuczynienie nie przejdzie na spadkobierców.

Roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców poszkodowanego, gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego. Wymieniony w art.445§3 k.c. skutek powstanie, jeżeli pozew wpłynął do sądu przed śmiercią poszkodowanego. Zgodnie z art.165§2 k.p.c. oddanie pozwu w polskim urzędzie pocztowym jest jednoznaczne z wniesieniem go do sądu. Wynika z tego, że ustawa nie łączy skutku wymienionego w art.445§3 k.c. dopiero z doręczeniem pozwu stronie przeciwnej. Koniecznym jednak elementem przejścia roszczenia na spadkobierców jest wniesienie powództwa o przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej, nie wystarczy podjęcie przez poszkodowanego czynności, które przygotowują wniesienie powództwa.65

Drugim sposobem przejścia roszczeń z art. 444 - 445 k.c. jest ich zbycie. Zgodnie z art. 449 k.c. roszczenia przewidziane w art. 444 - 448 k.c., tzn. roszczenia o wynagrodzenie szkody na osobie są w zasadzie niezbywalne. Przepis art. 449 k.c. dopuszcza zbycie takiego roszczenia jedynie wtedy, jeśli jest ono już wymagalne i zostało uznane na piśmie albo przyznane prawomocnym wyrokiem. Głównym motywem legislacyjnym przemawiającym za ograniczeniami z art. 449 k.c. jest ochrona poszkodowanego przed lekkomyślnym zbyciem wierzytelności na rzecz osób trzecich.

Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym staje się wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika do wykonania świadczenia66.

Gdy chodzi o świadczenia okresowe to wymagalne stają się tylko poszczególne raty renty, samo prawo do renty zaś nie jest w ogóle zbywalne i art. 449 k.c. nie ma do niego zastosowania. Ustawa wprowadza warunek wymagalności, aby nie dopuścić do wyzbywania się roszczeń przypadających dopiero w przyszłości i z reguły służących do zaspokojenia przyszłych potrzeb.

Zobowiązany do odszkodowania nie jest pozbawiony mimo skutecznego zbycia roszczeń przez poszkodowanego, prawa podnoszenia przeciwko nabywcy tych wszystkich zarzutów, które przysługiwałyby mu przeciwko zbywcy (art. 513 k.c.).
Zawarty w art. 449 k.c. zakaz zbywania roszczeń ma charakter normy bezwzględnie obowiązującej. Jego naruszenie obwarowane jest sankcją nieważności bezwzględnej.


63 Orzeczenie SN z dn. 28.12.1966 r., I PR 536/66, OSN 1967/6, poz. 115.
64 G. Bieniek, Komentarz…, op. cit., s. 436.
65 A. Szpunar, Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową, Bydgoszcz 1999, s. 196.
66 Orzeczenie SN z dn. 9.03.1973 r., I CR 55/73, (nie publ.).

http://www.odszkodowania24.eu

---

odszkodowanie forum

Iwona Wilczewska

Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl